Қазақ даласы – ерлік пен батырлықтың киелі мекені. Ежелден бері елін қорғаған ерлердің есімі ұлт жадында мәңгі сақталған. Әр өңірдің өз қаһарманы, өз аңызы бар. Бұл мақалада Қазақстан тарихындағы ең белгілі үш батыр туралы таңғажайып әрі пайдалы деректермен таныс боласыз. Әңгіме елін жаудан қорғаған, жүрегі темірдей, рухы биік ерлер жайында болмақ.
Қобыланды батыр – жырлар мен ертегілердегі аңызға айналған қаһарман
Қобыланды батыр – XV ғасырдағы қазақ жыраулары жырлаған батырлардың бірі. Ол тек аңыз кейіпкері ғана емес, тарихи тұлға ретінде де зерттеліп келеді. Ел арасында тараған «Қобыланды батыр» жыры арқылы халық оның ерлігі мен қайсарлығын ұрпақтан ұрпаққа жеткізген. Қобыландының Түйе атты аты, Қараман деген досы, Құртқа атты адал жары эпостық бейнелердің жарқын үлгісі.
Аңызда Қобыланды жауға жалғыз шапқан, ұрпақ қамын ойлаған тұлға ретінде сипатталады. Батырдың ерлігі – тек соғыспен шектелмей, әділдік, намыс және туған елге деген махаббатпен үндесіп жатады.
Бауыржан Момышұлы – Ұлы Отан соғысының символы
Бауыржан Момышұлы – XX ғасырдағы қазақ халқының батырлық рухын әлемге танытқан тұлға. Ол Мәскеу түбіндегі шайқаста ерекше көзге түсіп, даңқты Панфиловшылар дивизиясының аға лейтенанты ретінде аңызға айналды. Момышұлының ерлігіне байланысты көптеген кітаптар жазылып, фильмдер түсірілді.
Ол әскери тәртіпті, рухани тазалық пен моральдық беріктікті жоғары қойған. Сонымен қатар Бауыржан Момышұлы – терең ойлы жазушы, әскери мемуарлар мен мақалалар авторы. Оның өмірлік ұстанымдары мен нақыл сөздері бүгінгі күнге дейін жастар тәрбиесінде қолданылып келеді.
Райымбек батыр – жоңғар шапқыншылығына қарсы ержүрек қорғаушы
Райымбек батыр XVIII ғасырда жоңғар басқыншылығына қарсы күресте ерекше көзге түскен. Оның есімімен Алматыда көше, мешіт және кесене аталған, бұл – халықтың оған деген құрметінің көрінісі. Райымбек жас кезінен-ақ айрықша батылдық көрсетіп, бірнеше жекпе-жекте жауын жеңгені туралы аңыздар сақталған.
Тарихи жазбаларда ол Талғар, Іле, Жетісу өңірлерін қорғауда шешуші рөл атқарғаны айтылады. Ел арасында оның әділ әрі парасатты болғаны да жиі еске алынады. Райымбек батыр туралы халық аңыздары мен жырларында рухани тазалық пен ұлт мүддесі басты орын алады.
Наурызбай батыр – Абылай ханның сенімді серігі және жоңғар шапқыншылығына қарсы күрескер
Наурызбай батыр – Абылай ханның сенімді серігі әрі жоңғарлармен болған шайқастарда көзге түскен қайсар қолбасшы. Ол ержүрек мінезімен, шапшаң шешімдерімен және жауға қарсы шабуылда көрсеткен батылдығымен халық құрметіне бөленді. Наурызбай тек әскери қолбасшы ғана емес, сонымен қатар ел ішіндегі тәртіп пен ауызбірлікті нығайтуға атсалысқан тұлға болған. Ол Абылай ханмен бірге көптеген маңызды шайқастарға қатысып, қазақ жерінің тұтастығын қорғауға өз үлесін қосты. Батырдың есімі ел аузында мақтанышпен айтылып, оның рухына тағзым етіп, бірнеше өңірде ескерткіштер орнатылған. Наурызбай – елдік пен ерліктің көрінісі ретінде ұрпақ жадында сақталған.
Исатай Тайманұлы – хандық езгіге қарсы көтерілістің көсемі
Исатай Тайманұлы – XIX ғасырдағы ұлт-азаттық көтерілістің көсемі, халықтың мүддесін қорғаған шыншыл батыр. Ол Махамбет Өтемісұлымен бірге Жәңгір ханның әділетсіз саясатына қарсы шыққан. Исатай ел ішіндегі әлеуметтік теңсіздікке қарсы күресіп, қарапайым халықтың құқықтарын қорғауды мақсат етті. Батыр ретінде ол көптеген шайқастарда батылдық көрсетіп, өз сарбаздарын соңынан ерте білді. Қуғын-сүргінге қарамастан, ол еркіндік пен әділдік үшін күресуді тоқтатпады. Оның ерлігі мен күрескерлік рухы қазіргі Қазақстан жастарына азаматтық белсенділіктің үлгісі бола алады.
Махамбет Өтемісұлы – батыр ақын және халық еркіндігі үшін күрескер
Махамбет Өтемісұлы – тек батыр ғана емес, сонымен қатар қазақ әдебиеті тарихындағы аса көрнекті ақын. Ол Исатаймен бірге хан билігіне қарсы күресіп, көтеріліске рухани дем беріп отырды. Махамбеттің өлеңдері батырлықты, елге деген сүйіспеншілікті, әділетсіздікке қарсылықты жырлайды. Ол өз поэзиясында отаршылдық пен езгіге қарсы үндеу тастап, халықты бірлікке шақырды. Махамбет шайқастарда да алдыңғы қатарда болып, ерлігімен көзге түскен. Оның өмірі мен мұрасы – еркін ой мен ұлтшылдықтың жарқын үлгісі.
Қазақ халқының тарихы – ерлік пен ар-намыстың шежіресі. Қобыланды, Райымбек, Бауыржан сынды батырлар елге адал қызмет етіп, кейінгі буынға үлгі бола білді. Олар тек соғыстың емес, рухтың, мәдениеттің және ұлттық бірліктің символына айналды. Осындай тұлғаларымыздың есімін есте сақтау – ұрпақ парызы.