Адамзат тарихында талай ғаламат құрылыстар мен өнер туындылары жасалды. Олар өз дәуірінде ғана емес, ғасырлар бойы таңданыс тудырып келеді. Бұл ғажайыптар тек сәулет немесе мүсін өнерінің үлгісі ғана емес, сонымен қатар адамның шексіз ой-қиялы мен шеберлігінің көрінісі. Осы мақалада біз көне заманнан бүгінгі күнге дейінгі әлемнің ең әйгілі таңғажайып ғимараттары мен ескерткіштеріне шолу жасаймыз.

Семирамида аспалы бағы – шөлдегі жасыл жұмақ

Көне Вавилон қаласында орналасқан Семирамида аспалы бағы ежелгі әлемнің жеті кереметінің бірі ретінде танымал. Аңыз бойынша, бұл бақтарды патша Навуходоносор II сүйікті жары үшін салдырған. Бақтар террасаларға орналасып, биік қабырғалармен қоршалған, ал түрлі өсімдіктер суарылу жүйесі арқылы ылғалмен қамтамасыз етілген. Ғалымдар бұл құрылымның нақты бар-жоғына әлі күнге дейін нақты дәлел таппағанымен, тарихи жазбаларда оның әсемдігіне тамсанған сипаттамалар көптеп кездеседі. Шөл даладағы осындай жасыл жұмақ – адамзаттың табиғатты бағындыруға деген ұмтылысының символы ретінде есте қалды.

Зевс мүсіні – Олимп құдайының бейнесі

Ежелгі Грекиядағы Олимпия қаласында орналасқан Зевс мүсіні – антикалық мүсін өнерінің ұлы жетістігі саналады. Бұл мүсінді атақты мүсінші Фидий б.з.д. V ғасырда жасаған. Биіктігі 12 метрден асатын алып мүсін піл сүйегі мен алтыннан жасалған. Онда Зевс патша тағында отыр, қолында жеңіс құдайы Ника мен екінші жағында скипетр ұстап тұр. Зевс мүсіні тек көлемімен ғана емес, оның көркемдік нақышы мен эмоциялық қуатымен де ерекшеленді. Өкінішке қарай, бұл ғажайып туынды орта ғасырларда жоғалып кеткен. Бірақ ол туралы деректер мен суреттемелер Грекия мәдениетінің биік деңгейін дәлелдейді.

Галикарнас кесенесі – патшалық махаббаттың мәңгі ескерткіші

Кіші Азиядағы қазіргі Түркия жерінде орналасқан Галикарнас кесенесі – ежелгі әлемнің тағы бір кереметі. Бұл құрылыс Кария патшасы Мавсолдың құрметіне оның жұбайы Артемисия тарапынан б.з.д. IV ғасырда салынған. Кесене мәрмәр таспен қапталған, бірнеше қабаттан тұрып, биік колонналармен безендірілген. Оның төбесінде мүсіндермен әрленген күйме орналасқан. Галикарнас кесенесі тек зират емес, нағыз архитектуралық және мүсін өнерінің жауһары болды. Кейіннен "мавзолей" сөзі осы құрылымның атауынан шыққан, бұл оның тарихтағы маңызын көрсетеді.

Ұлы Қытай қорғаны – мыңдаған шақырымдық бекініс

Қытайдың солтүстігінде орналасқан Ұлы Қытай қорғаны – адам қолымен салынған ең ұзын құрылыс. Оның жалпы ұзындығы 20 000 шақырымға жуықтайды. Қорған әртүрлі дәуірлерде салынған, негізінен елді жаугершіліктен қорғау мақсатында пайдаланылған. Қабырғалармен қатар күзет мұнаралары мен өтпелі бекеттер де тұрғызылған. Қазіргі таңда бұл нысан Қытайдың ұлттық символына айналды және ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енгізілген. Туристерге ашық жерлері арқылы бұл кереметті өз көзімен көруге мүмкіндік бар.

Тәж-Махал – махаббатпен өрілген мәрмәр сарай

Үндістандағы Агра қаласында орналасқан Тәж-Махал – әлемдегі ең әсем кесене кешендерінің бірі. Бұл құрылыс Моғол императоры Шах Жахан сүйікті жары Мумтаз Махалдың құрметіне XVII ғасырда салдырған. Ақ мәрмәрден жасалған бұл ғимарат таңертеңгі және кешкі жарықта әртүрлі реңкке енеді. Кешенге мешіт, қонақүй, бау-бақша мен жасанды тоған кіреді. Тәж-Махал – махаббаттың мәңгілік символы ретінде әлемнің түкпір-түкпірінен туристерді тартады. Ол да ЮНЕСКО қорғауындағы жаһандық мұралардың бірі саналады.

Петра қаласы – қызғылт тастан қашалған өркениет

Иорданияда орналасқан көне Петра қаласы – жартасты таулардың қақ ортасына қашалып салынған ерекше қала. Бұл жер ежелгі Набатейлер өркениетінің астанасы болған. Қаланың ғимараттары қызғылт-сары құмтастың ішіне қашалып жасалған, сондықтан Петра "Қызғылт қала" деген атқа ие болды. Ең танымал нысан – "Қазына үйі" деп аталатын биік қасбеті бар құрылыс. Бұл ғажайып тек сәулет тұрғысынан емес, ежелгі сауда мен мәдениеттер тоғысының куәсі ретінде де бағаланады. Петра 1985 жылдан бері ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген.

Колизей – Рим империясының даңқы мен қаталдығы

Италияның Рим қаласындағы Колизей – көне әлемнің ең әйгілі амфитеатрларының бірі. Ол б.з. 80 жылы салынған және 50 мыңнан астам көрерменге арналған. Мұнда гладиаторлық шайқастар, аң аулау қойылымдары және қоғамдық мерекелер өткізілген. Құрылыс техникасы мен көлемі өз дәуірі үшін ерекше жаңалық болды. Колизейдің көп бөлігі сақталмағанымен, оның тарихи маңызы мен символдық мәні сақталып келеді. Бүгінде бұл нысан Италияның ұлттық мақтанышы әрі туризм орталығы болып табылады.

Мачу-Пикчу – инк өркениетінің биік мұрасы

Мачу-Пикчу – Перу тауларындағы Инка өркениетінің жоғалып кеткен қаласы. Ол теңіз деңгейінен шамамен 2400 метр биіктікте орналасқан және бір кездері діни, астрономиялық және әкімшілік орталық болған деп есептеледі. Қала тастан қаланып, биік жартасқа үйлесімді түрде салынған. 1911 жылы археолог Хайрам Бингем бұл орынды қайта ашқанға дейін ол әлемге беймәлім болып келген. Мачу-Пикчудың құрылымдары мен су жүйелері инк инженериясының керемет жетістігін көрсетеді. Қазіргі таңда ол әлемдік туристік бағыттардың біріне айналды.

Адамзат тарихында жасалған ғажайыптар – бұл тек тас пен мәрмәрдан құралған нысандар емес, сонымен бірге олар – өнердің, сенімнің, махаббаттың және шеберліктің көрінісі. Семирамида аспалы бағы, Зевс мүсіні, Галикарнас кесенесі және басқа да ғажайыптар арқылы біз өткен дәуірлердің мәдениеті мен армандарын сезіне аламыз. Осындай тарихи мұралар бүгінгі ұрпақты рухани байытып, болашаққа шабыт береді. Ғажайыптар уақыт өтсе де, адамзаттың шығармашылық қуатының мәңгілік белгісі болып қала береді.